Je eigen moestuin beginnen? Zo start je stap voor stap (ook zonder groene vingers)

In 2015 kreeg ik bij een supermarkt-actie een paar “moestuintjes” cadeau. Mijn kinderen waren direct enthousiast, maar verloren hun interesse al snel. Toch was er iets gebeurd: er was bij mij een zaadje geplant, letterlijk én figuurlijk. Wat begon met een paar tomatenplantjes, groeide uit tot een passie die mijn leven veranderde. Sinds 2025 deel ik die passie met anderen via Groeidoeners® en dit blog, om mensen te inspireren de magie van moestuinieren te ervaren én goed voorbereid aan deze tuinreis te beginnen. Dit blog groeit met mij mee, en wordt de komende tijd steeds verder aangevuld met verdiepende artikelen.

Waarom moestuinieren mij weer onderdeel van de kringloop laat voelen

Een moestuin is zoveel meer dan groente en fruit kweken. Het is een plek waar je mag dromen. Waar je in de aarde woelt, insecten ziet zoemen, en voelt dat je onderdeel bent van iets groters. Dat kleine plantje heeft het in zich om al die courgettes te gaan geven; en jij ziet het al voor je. In mijn kasje – gekocht via Marktplaats tijdens corona – vond ik rust én avontuur. En zelfs als de oogst tegenviel, gaf het tuinieren me energie. Het is mijn plek waar hoop wortel schiet en ik voel dat ik een positieve invloed op onze mooie planeet kan hebben.

Eerste keuzes: waar, hoe en wat?

• Locatie: Heb je een zonnige plek? Dan kun je bijna alles kweken. De meeste gewassen willen tenminste 6 uur zon per dag. Heb je meer schaduwrijke plekken, doen kruiden als munt, peterselie en snijbiet het goed. Let wel op met munt! Dat kan nogal woekeren… Tomaten, paprika’s en aubergines hebben echt zon nodig. Heb je dat niet in de tuin, dan is een zonnige vensterbank een goed alternatief.
• In bakken of volle grond: Een verhoogde bak warmt sneller op, is makkelijk toegankelijk en ideaal voor kleine tuinen. Wortels en bieten gaan hierin geweldig want ze vormen makkelijk hun vruchten in die losse grond. Kolen willen meer houvast (ze worden zwaarder) en gaan daarom beter in de volle grond. In de volle grond kan de natuur beter zijn werk doen: denk aan het vormen van rijke schimmelnetwerken en het aantrekken van bodemdiertjes. Op lange termijn zorgt dat voor een meer vruchtbare grond en sterkere planten. Als je alleen eenjarige planten groeit, is het iets minder relevant.
• Vaste planten of eenjarigen: Als we het over moestuinieren hebben, gaat het meestal over de eenjarige planten die je elk jaar zaait en aan het einde van het seizoen op de composthoop gooit. De meeste beginners starten met eenjarige groenten als sla, bonen, courgette en radijs. Maar ook vaste planten zoals rabarber, bieslook, meerjarige kolen en aardbeien zijn geweldige keuzes. Ze groeien gestaag en je hebt er elk jaar plezier van. Het vraagt alleen om een planning over meerdere jaren heen.
• Structuur: Klassiek in rijen of juist door elkaar heen volgens permacultuurprincipes? Alles kan, en heeft zijn voor- en nadelen. Klassieke rijtjes zijn makkelijk te onderhouden en te plannen maar gevoeliger voor ziektes. Permacultuur vraagt wat meer kennis en planning maar kan wel resulteren in sterke, gezonde planten met minder risico op ziekten en plagen.

(Binnenkort: blog over permacultuur in de moestuin)

Wanneer begin je met moestuinieren?

De winter is ideaal om je planning te maken. Wat wil je graag oogsten? Hoeveel ruimte vragen je lievelingsgroenten. Al deze informatie vind je on-line of op het zakje van de zaden. Vanaf eind januari kun je de eerste gewassen binnen zaaien: paprika’s, pepers en aubergines hebben een lang groeiseizoen en zaai ik altijd vroeg. Dit jaar deed ik dat ook voor het eerst met basilicum. Maar pas op hoeveel je zaait: zodra de plantjes opkomen en groter worden, nemen ze veel ruimte in beslag en ze blijven nog tot medio mei op je vensterbank! Ook kan je al vroeg beginnen met proberen plantjes te creëren uit biologische zoete aardappel. Vraagt ook om warmte en een lang groeiseizoen. In maart zaai ik de tomaten. Voor de rest probeer ik geduldig te zijn en dit pas te zaaien wanneer dit direct buiten kan. Anders kan ik niet meer naar buiten kijken door de ramen 😉.

Eenvoudige groenten om mee te starten

• Radijs: snel resultaat, ook in potten
• Sla: groeit makkelijk en snel
• Courgette: grote opbrengst, makkelijk te kweken (als ze genoeg compost krijgen)
• Stokbonen: klimmen mooi omhoog, zorgen voor prachtige bloemen, weinig ruimte nodig

Let op: tomaten zijn niet de makkelijkste, maar wél enorm dankbaar. Geef ze een zonnige plek, steun en liefde – en je wordt beloond met een geweldige smaak en oneindig veel variaties. Binnenkort komt er zeker een apart blog over tomaten want er is gewoon TE veel over te vertellen.

Begin klein en blijf genieten

Iedereen kent het: zaaien is zó leuk dat je veel te veel doet. Tien zaailingen lijkt weinig, tot je ze moet verspenen en ze allemaal in aparte potjes moeten. En ja, dan weggooien? Lastig. Daarom: begin klein. Kies drie of vier soorten. Maak het jezelf makkelijk en hou het behapbaar. Als je teveel werk voor jezelf creëert, kan je overweldigd en daardoor ontmoedigd raken, dat zou jammer zijn…

Veelgemaakte fouten (en wat ik ervan leerde)

• Te veel tegelijk willen: geniet ik van mijn tuin of ben ik een slaaf die elke dag “moet water geven”. Het is een tricky balance! Houd je in met zaaien, uitbreiden kan altijd nog.
• Niet goed afharden: de overgang van binnen naar buiten, is heftig voor planten. Zowel qua temperatuur als qua zonnestralen. Ik verloor ooit bijna al mijn paprika’s, pepers en aubergines omdat ik dit niet goed deed. Dit is wat ik ervan leerde en hoe ik nu veilig en makkelijk kan afharden (blog over planten afharden).
  
• Te veel bij elkaar zetten: ik moestuinier in zes bakken van 1 m² en ben hebberig: ik wil alles! Dus zet ik vaak veel te veel in één bak om later toch weer in te grijpen. Want als planten te dicht op elkaar staan, blokkeren ze elkaars licht, kunnen bladeren niet meer drogen en is er teveel concurrentie voor de voedingsstoffen. Ellende dus…
• Te donker zaaien: jonge planten hebben licht nodig en een bepaalde warmte (afhankelijk van het gewas). Binnen is de verhouding “licht-warmte” vaak te donker/te warm en daardoor krijg je lange uitgerekte zaailingen. Je ziet het plantje zich uitstrekken naar het licht. Als je dit ziet, zet het plantje snel koeler en/of lichter. Wanneer je het overplant naar een ander potje, kan je het evt. wat dieper zetten voor meer stabiliteit.

Workshop voor beginners (regio Breda)

Woon je in de buurt van Breda en wil je meteen goed van start? Doe mee met onze Workshop Duurzaam Moestuinieren. Perfect voor wie net begint of opnieuw wil starten – met inspiratie, tips en begeleiding.

🪴 Meer over wie ik ben en waarom ik Groeidoeners begon? Lees mijn verhaal.

Veelgestelde vragen over een moestuin beginnen