Zelf compost maken in je tuin? Zo lukt het (en waarom het goud waard is)

Wat je nu misschien nog als afval ziet, is straks voeding voor je moestuin. Zelf compost maken is een geweldige stap richting een gezonde en veerkrachtige tuin. Er wordt vaak ingewikkeld over gedaan, maar het is makkelijker dan je denkt. En je hebt er niet veel voor nodig. In dit blog lees je hoe je in je eigen tuin compost kunt maken – op een eenvoudige manier waarmee ik al jaren succes heb.

Wat is compost precies?

Compost is verteerd organisch materiaal, zoals groente- en fruitresten, bladeren, takjes en karton. Met wat tijd, zuurstof en vocht zorgen micro-organismen, schimmels en bodemdiertjes – zoals de “held”: de compostworm – ervoor dat dit materiaal verandert in een kruimelige, voedzame massa. Compost verrijkt je bodem, voorkomt dat deze uitdroogt, stimuleert bodemleven en helpt planten om beter en gezonder te groeien.

Zelf compost maken in vier stappen

1. Zorg voor een goede mix: Combineer ‘groen’ materiaal (bijvoorbeeld groenteresten, gras (niet te veel), vers tuinafval) met ‘bruin’ materiaal (bijvoorbeeld dorre bladeren, stro, takjes, karton). Deze mix van stikstof (groen) en koolstof (bruin) is essentieel voor een vlot composteringsproces.
2. Let op het vochtgehalte: De hoop moet vochtig zijn, maar niet te nat. Vergelijk het met een uitgewrongen spons. Bij droog weer kan je wat water toevoegen.
3. Zorg voor lucht: Composteren heeft zuurstof nodig. Meng verschillende materialen voor een luchtige structuur en schep de hoop af en toe om. Zo voorkom je stank en kunnen alle bodediertjes hun werk doen.
4. Geef het tijd: Na vier tot acht maanden heb je geurige, donkere compost. Het ruikt naar bosgrond en kruimelt mooi tussen je vingers. Dan weet je: het is klaar voor gebruik.

Mijn werkwijze: composteren in bakken van pallethout

Zelf gebruik ik een systeem met compostbakken, gemaakt van pallethout. De kieren in het hout zorgen voor natuurlijke beluchting. Zodra de eerste bak vol is, schep ik de inhoud over naar de tweede bak, waar het verder kan rijpen. Het bovenste, nog niet verteerde deel gaat terug in bak één. Toen ik hiermee begon, dacht ik drie bakken nodig te hebben maar in de praktijk blijkt twee bakken voldoende. Als bak één weer vol is en klaar is opnieuw over te scheppen in bak twee, is de compost in deze bak klaar voor gebruik.

Hoe gebruik je compost in je tuin?

Compost is enorm veelzijdig:

• Als mulchlaag: Strooi 5–10 cm rond planten om vocht en voedingsstoffen in de bodem vast te houden. Het onderdrukt onkruid in de bodem maar compost kan ook onkruidzaden bevatten, gebruik bijvoorbeeld stro om het compost af te dekken en onkruid te voorkomen. Als bonus ziet het er ook nog geweldig uit :-).
• Bij aanplant: Meng wat compost door het plantgat bij nieuwe gewassen voor een gezonde start.
• Voor moestuinbedden: Breng jaarlijks een laag compost aan in het voorjaar voor extra bodemleven en voeding.

Let op: Zelfgemaakte compost is vaak ‘koud’ gecomposteerd. Dat betekent dat de temperatuur in de composthoop niet hoog genoeg is geweest om zaden en ziektekiemen te doden. Om die temperaturen – vanaf ongeveer 55 °C – te bereiken, heb je een grote hoop nodig met veel volume en perfecte omstandigheden qua verhouding, vocht en beluchting. In een gemiddelde tuin is dat meestal niet haalbaar. Hierdoor kunnen ongewenste zaden, van bijvoorbeeld onkruid, in je tuin terugkomen zodra je de compost gebruikt. Je kunt dit voorkomen door de compost af te dekken met lichtblokkerend materiaal (zoals stro, karton of bladeren), of door regelmatig te wieden nadat je compost hebt gebruikt.

En weet je wat misschien nog wel het mooiste is? Het gevoel dat je krijgt wanneer je die donkere, geurige compost gebruikt. Het ruikt naar bosgrond, je ziet er leven in bewegen. En dan te bedenken: dit was ooit afval. En jij hebt dit zelf omgezet in voeding voor je tuin. Dat voelt als een klein wonder. Je geeft je planten een cadeau – en jezelf ook.

Veelgestelde vragen over zelf compost maken in je tuin

Zelf aan de slag?

Composteren is een simpele manier om je tuin circulair te maken. Het kost weinig moeite en levert ontzettend veel op – voor je planten, je bodem én het klimaat. Wil je er meer over leren?

👉 Doe mee met onze Workshop Duurzaam Moestuinieren en ontdek hoe je kringlopen sluit, het bodemleven versterkt en je tuin gezonder maakt – op een manier die bij jou past.